Kesemua kita pernah mendengar akan pembedahan tonsil sekali seumur hidup kita. Tetapi tahukah anda bagaimana ia dilakukan? Saya sendiri tidak mengetahui prosedur tonsilektomi sehingga melalui tahun keempat kursus perubatan.
Pembedahan ini dijalankan untuk mereka yang kerap menhidapi jangkitan tonsil, bengkak tonsil yang menyebabkan berdengkur & sempit saluran pernafasan, disyaki menghidapi penyakit kanser tonsil dan beberapa penyakit lain yang agak jarang berlaku.
Pembedahan dijalankan melalui bius am, di mana mereka akan tidur sepenuhnya & tidak merasa sebarang kesakitan semasa prosedur. Pesakit ini, seorang kanak lelaki dalam ilustrasi ini, diberi corong pernafasan untuk bernafas sehingga dia tidur sepenuhnya (imej 1).
Imej 1: pesakit sedang menjalani bius am
Sejenis tiub diselitkan ke dalam mulut (imej 2) ke salur pernafasan untuk menyalurkan oksigen (tiub endotrakeal) dan disambung ke mesin untuk bantuan pernafasan (‘ventilator’). Pembedahan akan dijalankan dengan rongga mulut terbuka dan doktor bedah duduk menghadapi bahagian atas kepala.
Imej 2: tiub dimasukkan melalui mulut, iaitu kawasan sama dengan kawasan pembedahan
Ada banyak jenis kaedah pembedahan tonsil. Di hospital saya bertugas, kami menggunakan alatan tajam (imej 3) dan gabungan kaedah ‘diathermy’ (pembedahan menggunakan haba). Hospital lain ada menggunakan alatan & kaedah lain.
Imej 3: sebahagian dari alatan pembedahan tonsilektomi
Tonsil akan dibedah dengan mulut pesakit yang terbuka. Dengan ini, tiada belahan di kulit dan tiada parut akan kelihatan di bahagian luar pesakit (imej 4)
Imej 4: Doktor bedah menjalankan prosedur dari bahagian atas dibantu dengan lampu di bahagian kepala untuk menyinari rongga mulut yang agak gelap.
Memandangkan ia dilihat dari atas, tonsil akan kelihatan terbalik, seperti ditunjukkan dalam imej 5. Sebahagian kecil tisu adenoid akan dibedah dalam kanak-kanak, ia diperolehi melalui rongga di bawah lelangit lembut. Adenoid agak sama dengan tonsil, Cuma ia terdapat di bahagian dalam & hujung hidung (nasofarinks)
Imej 5: kelihatan tonsil yang bengkak dilihat dengan mulut terbuka dengan alat penjarak mulut menekan bahagian lidah ke atas. Adenoid tidak kelihatan, ia berada di bawah lelangit lembut.
Selepas tonsil dibedah, perdarahan dihentikan dengan ‘diathermy’ (imej 6 & 7). Ini adalah penting, kerana ia mungkin berdarah kembali sekiranya pesakit batuk atau menangis dengan kuat di wad kelak. Prosedur tonsilektomi mengambil masa lebih kurang 30 minit, bergantung kepada kesukaran kes dan kepakaran & pengalaman doktor bedah ENT.
Imej 6: mesin ‘diathermy’ yang digunakan untuk pembedahan tonsil dan mengawal perdarahan dari kawasan tonsil.
Imej 7: sambungan ‘diathermy’ dipegang di tangan kiri dan alat penyedut di tangan kanan untuk mengawal perdarahan.
Tisu yang dikeluarkan akan dihantar ke makmal untuk pengesahan diagnosis (imej 8). Pesakit biasanya tinggal di wad sehari selepas pembedahan. Dia akan dibenarkan pulang sekiranya tiada perdarahan, tiada demam dan boleh mengambil makanan lembut yang cukup.
Imej 8: 2 spesimen besar di bawah ialah tonsil kiri & kanan manakala yang kecil di atas ialah tisu adenoid
Pesakit akan diberi antibiotik, ubat penahan sakit & cecair untuk dikumur. Kami biasanya berjumpa pesakit semula beberapa minggu selepas itu untuk memastikan tiada komplikasi pembedahan seperti masih wujud gejala sebelum pembedahan, perubahan suara, kesukaran untuk menelan dan perubahan deria rasa.
Artikel ini ditulis oleh salah seorang penulis tetap Malaysian Medical Gazette, Dr. Ahmad Nordin, seorang pakar ENT yang bertugas di sebuah hospital di Sabah. Kenali beliau dengan lebih lanjut di laman The Team.
[This article belongs to The Malaysian Medical Gazette. Any republication (online or offline) without written permission from The Malaysian Medical Gazette is prohibited.]
Rujukan:
- Synopsis of operative ENT Surgery, Bingham & Hawthorne
- Diseases of the Ear, Nose and Throat 4th Edition PL Dhingra
salam dr.
sy mengalami batuk ,selsema dan tonsil sy berasa sakit..walaubagaimanapun saya tidak demam. sy telah berjumpa doctor kilinik kerajaan dan didapati tonsil sy membengkak. doc memberitahu cuma begkak biasa , normal viral dan bukan disebabkan bakteria.
sy diberi ubat surut bengak dan tiada antibiotik.
utk 3 hari sahaja. hari ini hari ke 4 dan sakit sama sperti hari pertama.
sukar utk sy makan, even telan air liur.
apa yg perlu sy lakukan.perlukah sy rujuk doctor pakar utk buang tonsil ini.
dan ini bukan kali [pertama saya sakit pada tonsil.dah bnyk kali cuma sy selalu abaikan.
dan sy risau akan mendatagkan kemudaratan jika hal ini sy tidak pedulikan.
terima kasih.
Wasalam Fyda,
Mohon maaf atas kelewatan menjawab soalan.
Ada sesetengah orang mempunyai tonsil yang besar tanpa sebarang kesakitan. Ia hanya pembesaran tonsil yang digelar ‘tonsillar hypertrophy’. Ia cuma perlu dibedah sekiranya pesakit berdengkur teruk sehingga mengalami masalah tidur, biasanya pada kanak-kanak.
Ada sesetengah orang kerap mendapat sakit tonsil dan demam selang beberapa bulan. Jangkitan boleh disebabkan oleh virus atau bakteria. Jika anda terlalu kerap mendapat sakit ini, adalah disarankan anda menjalani pembedahan tonsil
Perlu diingati bahawa doktor ENT yang berbeza mempunyai pendapat yang berbeza mengenai bila sepatutnya pembedahan dilakukan. Ia bergantung kepada berapa lama/ tahun anda menghidapinya, tahap jangkitan (jangkitan kecil atau teruk) dan berapa kerap dalam setahun anda mengalami jangkitan tersebut.
Jangkitan tonsil viral tidak perlu diberi antibiotik, tetapi ia boleh menjadi jangkitan bakteria sekiranya jangkitan berterusan. Anda boleh berjumpa semula dengan doktor sekiranya tiada perubahan setelah rawatan biasa.